Δέος, συγκλονισμός, η μοναξιά του Έλληνα, αλλά και η επιθυμία των απλών ανθρώπων για ειρήνη, ήταν τα κύρια συναισθήματα της Καίτης Οικονομίδου, εκπροσώπου του Κέντρου Ειρήνης, μετά τη δωδεκαήμερη παραμονή της στην Κωνσταντινούπολη για τη διάσκεψη Habitat II.
Η κ.Οικονομίδου είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει τα ειδικά προγράμματα για μη- κυβερνητικές οργανώσεις και να συναντηθεί με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Αρχική ιδέα ήταν η αποστολή μιας δικοινοτική ομάδας από Ε/Κ και Τ/Κ στη Διάσκεψη υπό την χρηματοδότηση του UNDP, όπως είχε γίνει και με το συνέδριο στο Πεκίνο όπου μια δικοινοτική ομάδα γυναικών εκπροσώπησε την Κύπρο, όμως λόγω λειτουργικών προβλημάτων του UNDP αυτό δεν κατέστη δυνατό.
" Η Κων/πολη είναι ένα μίγμα ανατολής και δύσης", είπε η κ. Οικονομίδου περιγράφοντας την Πόλη αλλά σημείωσε:
" ΄Οποια πέτρα σηκώσεις, από κάτω είναι Ελλάδα". Τα τείχη σε μεταφέρουν πίσω στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία σε μια παλιά δόξα ελληνική που τώρα είναι καταπιεσμένη. Νιώθεις φοβερά μόνος ως Έλληνας". "Λυπάσαι για την Αγιά Σοφιά. Εκείνο το πορφυρό οικοδόμημα, η δόξα της χριστιανοσύνης, τώρα σε μιναρέδες, που σίγουρα ξέρεις ότι δεν του ανήκουν", είπε, προσθέτοντας ότι η ίδια κατάσταση επικρατεί σε πολλές εκκλησίες. "
Κάτι που με πόνεσε στην Τουρκία είναι η προσπάθεια αλλοίωσης του πολιτισμού που βρίσκουν. Ένοιωσα λύπη και αγανάκτηση μαζί, παρατηρώντας αυτή την προσπάθεια αλλοίωσης σε πολλές εκφάνσεις της ζωής".
" Οι παλαιότεροι Κωνσταντινουπολίτες τη θυμούνται κοσμοπολίτικη, να συγκεντρώνει διάφορες εθνότητες, να μιλιούνται διάφορες γλώσσες. Τώρα, με αυτή την πολιτική, διαμορφώθηκε ένας καθαρά τουρκικός χαρακτήρας. Ακόμα και οι ίδιοι οι Τούρκοι της Πόλης, οι πιο παλιοί, διαπιστώνουν αυτή την κατάσταση με λύπη".
Συγκλονιστικές εμπειρίες και από την επίσκεψη σ' ένα ελληνικό σχολείο. " Ένα σκοτεινό κτίριο με μια τεράστια σκάλα στη μέση της οποίας βρισκόταν μια προτομή του Ατατούρκ και πίσω η τουρκική σημαία. Ποιά να'ναι άραγε τα συναισθήματα των μικρών, αθώων παιδιών στο καθημερινό αντίκρυσμα του επιβλητικού σκηνικού; Ελληνική ιστορία δεν διδάσκεται. Μόνο η τουρκική ιστορία στην Τουρκική γλώσσα. Η ύλη ελέγχόμενη από το κράτος. Οι τάξεις ήταν επίσης στολισμένες με τουρκικές σημαίες".
Την κ. Οικονομίδου φιλοξένησε κατά την παραμονή της στην Κων/πολη μια τουρκική οικογένεια. "Δεν μιλούσαν αγγλικά, έτσι επιστράτευσα όσα τουρκικά ήξερα, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις που υπάρχει μια γνήσια ανάγκη επικοινωνίας, είχαμε υπερβεί το εμπόδιο της γλώσσας".
Πολλοί Τούρκοι που συνάντησε κι έβλεπαν την καρτέλα που φορούσε στην οποία έγραφε "Κέντρο Ειρήνης- Κύπρος" ρωτούσαν για την κατάσταση που επικρατεί εδώ. " Οι περισσότεροι με ρωτούσαν τι είναι αυτά τα παράλογα στην Κύπρο, τι συμβαίνει επιτέλους; Η απάντησ η που έδιναν μόνοι τους ήταν ότι άλλα θέλει ο λαός στην Τουρκία και άλλα οι πολιτικοί.
Οι ίδιοι νιώθουν ότι μπορούν να συνυπάρξουν με τους Έλληνες". "Αυτό που φανερώνεται", σημείωσε, " είναι ότι η προπαγάνδα στην Τουρκία είναι πολύ οργανωμένη. Όλα είναι συντονισμένα και η προπαγάνδα είναι τόσο για εξωτερική, όσο και για εσωτερική κατανάλωση. Όλα τα μηνύματα που περνούν σ'όλες τις φάσεις της ζωής, για πολιτικά ζητήματα, είναι ελεγχόμενα".
Αρκετά ενημερωμένοι για το Κυπριακό είναι οι Κούρδοι, οι οποίοι εκφράζονται πολύ θετικά για την επικράτηση του δικαίου στο νησί, παρατήρησε η κ. Οικονομίδου. Κατά τη διάσκεψη, Κούρδοι εκπρόσωποι οργανισμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εδρεύουν στην Άγκυρα και αλλού, διαφώτιζαν τους ξένους και εξηγούσαν ότι δεν ζητούν διαχωρισμό του τουρκικού κράτους, αλλά σεβασμό του δικαιώματός τους να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους,να διατηρούν τα σχολεία τους, την κουλτούρα και τον πολιτισμό τους. Κάνουν ένα ειρηνικό αγώνα και δεν επιθυμούν την εμπόλεμη αντιπαράθεση. Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης, οι μάνες των αγνοουμένων Κούρδων που κατά καιρούς συλλαμβάνονται κι εξαφανίζονται, πραγματο-ποίησαν διαδηλώσεις σε μια προσπάθεια να γνωστοποιήσουν το πρόβλημά τους στους ξένους συνέδρους. Πολλές συνελήφθησαν από την αστυνομία.
Οι εκπρόσωποι των μη-κυβερνητικών οργανώσεων ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με το θέμα της Ειρήνης. "Είναι λυπηρό να ακούς στην Κύπρο εκφράσεις για τη δήθεν αφέλεια των ειρηνιστών όταν στην Ευρώπη, στην Αμερική και παντού στον κόσμο υπάρχουν άνθρωποι που είναι αφοσιωμένοι ολοκληρωτικά και μάχονται για την ιδέα αυτή και έχουν πετύχει πάρα πολλά, όπως για παράδειγμα η Διεθνής Αμνηστία", είπε η κ. Οικονομίδου. "Τα κινήματα Ειρήνης υπάρχουν σαν μια φωνή που δίνει τη μάχη κόντρα στον εγωισμό και τη μικρότητα του ανθρώπου, που θέλει να πολεμήσει, να αποκτήσει και να επιβληθεί σε όσα δεν του ανήκουν. Κάπου υπήρξε μια φωνή και μια αίσθηση, κόντρα στην κακή φύση του ανθρώπου. Συγχρόνως, το θέμα της ειρήνης δεν είναι μόνο υπόθεση πολιτική, αλλά έχει να κάνει με το πνεύμα, τη νοοτροπία και τον τρόπο ζωής και ανέλιξης του ανθρώπου", πρόσθεσε.
Σχολιάζοντας την κριτική που έχει εκφραστεί από ορισμένους αναφορικά με την επιλογή χωρών που απαδεδειγμένα καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα για να φιλοξενήσουν συνέδρια όπως του Habitat, η κ. Οικονομίδου υποστήριξε ότι η επιλογή χωρών με λιγότερη ανεκτικότητα σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων βοηθά κατά κάποιο τρόπο και την ίδια τη χώρα.
" Τα στρατοκρατικά ή απολυταρχικά καθεστώτα δεν μπορούν να γκρεμιστούν από τη μια μέρα στην άλλη από μόνα τους ως δια μαγείας. Η διοργάνωση της Διάσκεψης στην Τουρκία έδωσε την ευκαιρία σε ντόπιες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων να κάνουν γνωστές τις θέσεις τους σε 140 τουλάχιστον επίσημες μη-κυβερνητικές αποστολές. Κάποιοι θα έχουν ευαισθητοποιηθεί και θα πάρουν τα μηνύματα πίσω μαζί τους. Είναι ένας τρόπος ενδυνάμωσης όσων μάχονται για ελευθερία και αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα τους ή αλλού", σημείωσε.
Την υποστήριξή του προς την ειρηνική επίλυση των διαφορών υποστήριξε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, τον οποίο η κ. Οικονομίδου επισκέφτηκε στο Πατριαρχείο. " Η επίσκεψή μου στο Πατριαρχείο σίγουρα ήταν πολύ συγκινητική", είπε η κ. Οικονομίδου, σημειώνοντας ότι το Πατριαρχείο είναι " μια ζεστή γωνιά για τον ελληνισμό και μια πηγή δύναμης κι ελπίδας. Με λύπησε όμως που ακόμα και στους εξωτερικούς τοίχους του Πατριαρχείου οι Τούρκοι τοποθέτησαν αφίσες για την επέτειο της Άλωσης της Πόλης".
Ο Πατριάρχης, ο οποίος είναι γνώστης της δουλειάς του Κέντρου Ειρήνης από προηγούμενη επικοινωνία του με τη βουλευτή Καίτη Κληρίδη και την Τ/Κ ποιήτρια Νεσιέ Γιασίν, συνεχάρη την κ. Οικονομίδου για το έργο του Κέντρου, σημειώνοντας "τι είναι άλλο η χριστιανική αγάπη πέρα από την αγάπη προς τον πλησίον ; "Ο ίδιος φαίνεται να προσπαθεί πολύ για την ειρηνική επίλυση των διαφορών κι εκείνη την περίοδο παρουσιαζόταν σε επανάληψη συνέντευξή του που είχε δώσει στην τουρκική τηλεόραση και η οποία είχε μεγάλη επιτυχία και απήχηση στον κόσμο", σημείωσε η κ. Οικονομίδου.
(Η πιο πάνω συνέντευξη της Καίτης Οικονομίδου δημοσιεύτηκε και στον Κυπριακό ημερήσιο τύπο).